Çalıkuşu’nun ilk bölümünün konusu şöyle;
Beş yaşındayken annesini kaybeden Feride, asker babası Nizamettin Bey’in, hiç zaman kaybetmeden vazife başına dönmek zorunda oluşu yüzünden, yatılı okula verilir. Annesinin ölümünü henüz sindiremeden babası da uzaklaşmıştır hayatından. Bu son vedasıdır babasına, son dokunuştur... Kimsenin bilmediği.
Feride, 12 yaşına geldiğinde, teyzesi Besime'nin konağına babasının şehit haberi gelir. Hayat bir bir sevdiklerini almaktadır. Feride öksüz, Feride yetim, Feride hırçın... Herkes acısını başka yaşar: Feride yaramazlıkla, hırçınlıkla ve türlü oyunlarla...
İzin günleri Besime Teyze’nin konağında kuzenleri; Necmiye ve Kamran'la geçer. Yıllar acele eder. Genç kızdır Feride, Kamran’sa yakışıklı bir hekim... Ateş ve baruttur onlar.
Fransız Mektebi’nde herkes gönül verir birine. Sevilmeyi hak etmediğini düşünen Feride, yüreğindeki kıpırtılardan korkar. Fark edilmeyi bekler, kaçar. Gözleri değince onun gözlerine, bakışlarını kaçırır. Yanyana gelince, kalbinin çağrısının duyulmasından korkar. Saklar içindekileri. Öyle ya, hayat acımasızdır ona. Aşk, Feride'ye uğrar mı? Gönlüne düşer mi sevdiceğinin? Sevse kaybeder mi yine, o güne kadar her sevdiğini kaybettiği gibi? Yüreklere dokunacak ,köprü kuracak kalplerden kalplere...