Suat Kınıklıoğlu; "Türkiye ABD ile stratejik ortak değil"

 

 

Amerika ile dış politikalarımız uyumsuz
- Amerika ile dış politikalarımızın uyumsuzluğu problemi var.

- Irak'ta Amerika ile ayrı düşmüş durumdayız. Suriye ile tam tersine oldukça yakın noktalara gelmiş vaziyetteyiz. İran konusunda da bazı konularda çok büyük yakınlık var. Örneğin Kürecik'teki radar. İran'ın nükleer programının bir bombaya doğru gitmesinden tabii ki endişeliyiz. Ama bunun durdurulması konusunda izlenecek yol ne olmalıdır dendiği zaman Türkiye'nin önerileriyle ABD'nin, NATO'nun, Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi artı Almanya'dan oluşan grubun politikaları tam uyuşmuyor. Ayrıca İsrail konusunda da bilindiği gibi bir uyumsuzluk var.
- ABD Irak'ın toprak bütünlüğünü koruma konusunda bir politika izliyor. Türkiye ise ABD tarafından sanki Türkiye Irak'ın kuzeyi ile bütünleşmek istiyor ve Irak'ın toprak bütünlüğünü tehdit ediyormuş gibi algılanıyor.
 
Esad gitse de birşey çözülmez
- Suriye'de mezhep bazında bir iç savaş var. Ve bu mezhepler farklı uluslararası aktörler tarafından destekleniyor. Esad'ın gitmesi herhangi bir şeyi halletmez. Bu mezhep savaşı sürecek. Obama'nın son açıklamalarından çıkan mesajlar da siyasi bir çözüm istediği anlaşılıyor.
 
Suriye'nin içişlerine karışıyoruz Amerika'ya haddini bildiriyoruz
- Hükümet ve AK Parti Ricciardone'ye yaptığı açıklamaların yanlış olduğunu ispat etmeliydi. Ama etmedi, haddini bildirdi. Biz istediğimizi yaparız, sen karışamazsın denildi. Bu yanlış. Çıkıp söylediklerinin, verdiği örneklerin doğru olmadığının söylemesi gerekirdi. Ama bu noktada bizim ciddi problemimiz var. Türkiye'deki ifade özgürlüğü Kopenhag kriterleriyle yönetilen ülkelerle kıyaslanamayacak kadar kötü. Bir başbakanın önüne gelene dava açması bir demokraside görülmüş iş değil. Tony Blair'ı İngiltere'de 7 sene kaniş köpeği olarak çizdiler. Bir tane dava açılmadı. Bizde sayın Başbakan kedi olarak çizildi, mahkeme hakaret kararı verdi. Kedinin hakaret olduğunu hiç bilmiyordum.
- ABD'de inanılmaz bir fikir özgürlüğü vardır. Ve adam oradan baktığı zaman burada bir prolem olduğunu görüyor ve bunu dile getiriyor.
- Haşimi Türkiye'de. Dolayısıyla biz Irak'ın içişine karışıyoruz, Suriye'de rejim değiştiriyoruz ama Amerika bize karışınca haddini bildiyoruz. Bu ciddi bir çelişki.
 
John Kerry ve Ermeni meselesi
- John Kerry artık dışişleri bakanıdır ve Amerika'nın çıkarları neyi gerektiriyorsa o pencereden bakmak durumundadır. İkincisi Kerry'nin poziyonu Hillary Clinton'dan daha az bağımsız. Başkan Obama'ya çok daha yakın. İzleyeceği politikaların Obama'ya sorun oluşturmayacak ve çok yakın olacağı tahmin ediliyor. Ama tabii Ermeni meselesinin Amerikan Kongresi'nde izleyeceği gelişmeler bir kişi tarafından engellenebilecek olaylar değil.
 
İran üzerindeki baskı artarsa Türkiye zor durumda kalır
- Türkiye'nin dış politikasının yeniden yapılandırılması lazım. Şu anda bizim yürüttüğümüz dış politika ekonomi ağırlıklı. Temel yönelim itibariyle bu politika doğru. Ama Türkiye'nin bir enerji problemi var. Enerjinin kaynaklarından bir tanesi Rusya bir tanesi İran. İran nükleer programını ilerletirse Amerika İran üzerindeki baskıyı arttırmak isteyecektir. Ve İran'dan enerji alan Türkiye bu durumda zorda kalacaktır.
 
Türkiye aleyhine dava açılabilir mi?
- Ben Türk vatandaşı olarak, Yunanistan'ın Rusya'nın veya Ermenistan'ın, Azerbeycan'ın veya İran'ın Türkiye'de rejim değişikliğine katılmasını kabul edemem. Biz Suriye'de nasıl rejim değişikliği yapıyoruz? Bu Türkiye'nin dış politikası olamaz. Rejim değişikliğine kalktığınız zaman bu başkalarına da en azından Ricciardone örneğinde olduğu gibi sizin rejiminizi eleştirme hakkı veriyor. Yarın öbür gün değiştirme hakkı da verir. Çünkü emsal teşkil eder ve dış politikada emsal herşeydir. Dolayısıyla çok yanlış bir adım attık. Umarım bunun bedelini ödemeyiz.
- Silah vermek, silahlı eğitim yapmak, orada iç savaş çıkartmak, savaşa silahla katkıda bulunmak, ölen insanların sayısını arttırmak çok yanlış. Amerika neden katılmıyor. Dediler ki biz buraya silah verirsek oradaki olayı çözemeyeceğimiz gibi orada ölen insanların sayısını da arttıracağız. Bizim silah yardımı yapmış olmamız orada ölen insan sayısını arttırmıştır. Silah yardımı yapacağımıza sınırları açıp, buraya 2 milyon kişi alsaydık çok daha iyi etmiş olurduk. Hem dış politikamız korunmuş olurdu hem de insani davranmış olurduk. Burada çok ciddi hata var. Bu hatadan ne kadar çabuk dönebilirsek o kadar iyidir. Bu proaktif politika filan değil bizim rejim değiştirme hakkımız yok.
- Muhalefet tarafından öldürülmüş olanların yakınları Türkiye aleyhine dava açarsa ne yapacaksınız? Bu silahları siz verdiniz. Bu lüzumsuz pozisyona kendimizi sokmamıza gerek var mıydı?
 
Obama İsrail'e çözüm için gitmiyor
- Obama'nın gündeminde biz yokuz. Ortadoğu da yok. Obama önümüzdeki 4 yıl içerisinde, geriye nasıl bir miras bırakacağını düşünecektir. Bu bırakacağı miras Amerikan devletinin yeniden yapılandırılmasıdır. Amerika'daki devlet çöküntü halindedir bunu adam etmemiz lazım diyor. İç politikaya ağırlık verecektir. İsrail de iç politikanın uzantısı olduğu için önemlidir. İki devletli bir çözüm için adım atılabilirse bu da ekstra birşey olur. Ama İsrail'e bunun için gitmiyor.
 
ABD'nin kaya gazı üretimi Suudi Arabistan'da hükümeti bitirir
- Amerika birdenbire kaya gazı üretiminde birden bire büyük bir potansiyeli olduğunu farketti. Enerji ithaline ihtiyacı olmadığı hesaplanıyor. Dolayısıyla Suudi Arabistan zor durumda. Rusya zor durumda. Eğer Suudi Arabistan'da bir varil petrol  80 doların altına düşerse Suudi Arabistan hükümetinin ayakta kalması zor. Ve ABD ile Arabistan arasındaki ilişkiler gerileyecektir.
Önce kendi demokrasimizi ayarlayalım
- Bizim daha Arapça konuşan elemanımız yok. Kaç Suriye uzmanımız var? Yunan uzmanı, İran uzmanı çok çok az. Güya Osmanlı'nın devamıyız, bu toprakları iyi biliyoruz. Bizim Suriye hakkında ahkam kesebilmemiz için Suriye siyasetini, toplumunu, kültürünü, dengeleri iyi bilmemiz. Orada çalışabilecek demokrasi rejimini ayarlamış olmamız lazım. Bunu yapabilecek durumdaysak önce kendi demokrasi rejimimizi ayarlayalım.
- Rusya'da Çeçenler katliama uğradı sesimiz çıkmadı. Azerbaycan'da feci durumda olanlar var. Ama oradaki politikamız son derece ılımlı.
 
"Türkiye ABD ile stratejik ortak değil "
 
Suat Kınıklıoğlu - AK Parti Eski Milletvekili - STRATİM Direktörü
Büyükelçi'nin açıklaması planlı değil
- Yöntem olarak Ricciardone'nin açıklaması yanlış ama içerik olarak doğru. Keşke bunlar Türkiye'de olmasaydı da büyükelçi bu açıklamayı yapmasaydı.
- Bu açıklama planlı, tasarlanmış bir açıklama değil. Büyükelçinin kendi insiyatifiyle yaptığı maksadını aşan bir açıklama.
- Amerika tabii ki büyükelçisine sahip çıkacak. Benim büyükelçim hata yapmıştır demez. Ayrıca bu büyükelçiye acemi elçi filan deniyor ama kendisi Amerikan Dışişleri Bakanlığı içerisindeki en kıdemli isimlerden biri.
 
Obama'a Başbakan'a ne zaman randevu verecek?
- Obama'nın Başbakan'a kısa vadede randevu vermeyeceği anlaşılıyor.
 
İkinci Obama dönemi birinci dönem gibi uyumlu geçmeyecek
- İkinci Obama döneminin birinci Obama dönemi kadar uyumlu geçeceğini sanmıyorum. İki sebebi var. Birincisi Amerikan başkanları ikinci dönem genellikle seçilme kaygısı olmadığı için özellikle Türkiye gibi karmaşık ilişkileri olan bir ülkeye daha az minnettar ve daha az uyumlu olacaktır. Amerikalılar için Ortadoğu'da birinci öncelik Türkiye değil İsrail'dir. İsrail'in güvenliği sözkonusu olduğunda diğer herşey ikinci plana gelir.
 
Türkiye ABD ile stratejik ortak değil
- Stratejik ortalık bir ülkeyle sadece çıkarlarınızın değil değerlerinizin de olduğu bir ilişki biçimidir. Bence Türkiye'nin kesin anlamda kimseyle bir stratejik ortaklığı yok. Değerler bazında ABD ile aramızda farklılıklar var. Büyükelçinin son açıklamaları de bunu ortaya çıkarttı.
 
Obama Ermeni lobisinin baskısı altında
- Ermeni lobisi şu anda Amerika'da çok ciddi  bir hazırlık içinde, bütün dünyada 1915 olaylarının 100. yılında çok sesli bir şekilde anılması için uğraşıyorlar. Obama'nın da ciddi bir baskı altında olduğunu tahmin ediyorum.
 
ABD'nin yeni konsepti arkadan liderlik
- Amerikalılar özellikle Obama döneminde arkadan liderlik yapmak diye bir konsept çıkardılar. Yani ben artık eskisi gibi bütün olayalra müdahil olup, asker yollayıp oralarda harp açmayacağım, bölgelerde liderlik yapan ülkelere sorumluluk devredeceğim. Bunu Avrupalılara da yapıyorlar. Avrupalılar ve Türkiye Amerika'nın bölgeden çekilip bütün dikkatini Çin ve Pasifik'e vermesinden korkuyor.
 
Amerika Türkiye'ye Irak'ı böleceksiniz diyor
- Biz yıllarca Amerikalılara Irak'ı böleceksiniz derken şimdi iş tam tersine döndü Amerikalılar bizim Irak politikamızdan şikayetçi. İzlediğiniz siyaset Irak'ı bölünmeye götürür diyor.
 
Şangay Beşlisi 'İstemezük Derneği'
- Şangay İşbirliği Örgütü Avrupa ve Amerika'nın dünya sistemindeki ağırlığına karşı bir 'istemezük' derneği gibi birşey. Ben Şangay Beşlisi ile Türkiye'yi aynı yerde göremiyorum. Bu örgüte üye ülkelerin hepsinde otoriter rejimler hakim, çoğunlukla da fakir yerler, Çin dahil. Türkiye'nin standartlarının yükselmesi açısından Şangay İşbirliği Örgütü ile bizim işimiz olmamalı.
 
2015'te ne olacak?
- Obama 2015'te içeriden ciddi bir baskıya maruz kalacak ve bir daha seçilme derdi de olmadığı için ve Türkiye ile 2016 sonrasında herhangi bir işi olmayacağı için konuya da içselleştirilmiş bir şekilde inandığı için Türkiye için sıkıntılı bir durum olabilir.
 
Türkiye Suriye'de taraf oldu ve arabuluculuk rolünü azalttı
- Hükümetin dış politika performansına bir karne vermek gerekirse, Suriye öncesi ve sonrası diye ayırmak gerekir.
- Suriye sadece Türkiye'nin meselesi değil. Suriye, Amerika, Rusya ve diğer BM Güvenlik Konseyi üyelerinin de doğrudan müdahil olduğu ve Çin, Rusya gibi bazı ülkelerin de bizim istediğimiz yönde bir çözüm istemediği karmaşık bir olay.
- Şu anda hükümetin Suriye konusunda ABD'ye en çok kızdığı şey Obama yönetiminin silah ve istihbarat yardımında bulunmaması.
- Türkiye Suriye'de taraf oldu ve arabuluculuk rolünü azalttı. Taraf olmanın bir maaliyeti var ve şu anda bunu yaşıyoruz. Artılarını eksilerini göreceğiz.
 
Kürecik radarı
- Kürecik radarı İsrail'i korumak için kurulmadı. Çünkü zaten İsrail'in kendi radarı var ve her tarafı görüyor. İran'ın elinde şu an füzeler var ve bu füzeler İstanbul'u vurabiliyor. Şu anda İran ile ilişkilerimiz iyi olabilir ama Suriye gösterdi ki bir ülke ile ilişkileriniz çok kısa bir zamanda değişebilir. Türkiye de NATO şemsiyesi altında kendini koruyor. Sadece İran'dan değil bölgeden gelecek her türlü füze saldırısına karşı kendini garanti altına almış oldu.